به نقل از «پول نیوز»

چرا ازدواج‌های فامیلی کارکرد خود را از دست داده‌اند؟

تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۷۶۹۹۱

یک جامعه‌شناس گفت: در جهان معاصر ازدواج فامیلی نه تنها فاقد کارکردهای پیشینی خود شده است بلکه از لحاظ زیستی و اجتماعی با کژکارکردهایی نیز برای جامعه همراه است.

دکتر علی عربی اظهار کرد: با وجود تمامی تصورات و سنت‌های موجود در تقویت ازدواج فامیلی باید این پدیده را به عنوان یک پدیده اجتماعی، در بردار مکان و زمان مورد بازنگری قرار داد؛ هرچند همچنان باور‌های متاثر از مذهب نیز در مقام اسطوره‌های داستانی، تقویت‌کننده ازدواج‌های فامیلی هستند، اما آسیب‌شناسی ازدواج‌های انجام شده حاکی از ضرورت بازنگری انتقادی در شیوه‌های تقدس‌بخش به ازدواج فامیلی هستند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: با اتخاذ نگاهی کارکردی به پدیده ازدواج در طول تاریخ می‌توان چرایی وجود این گونه از ازدواج را برای جامعه قابل تبیین دانست؛ حفظ نام خانوادگی، باور به اصالت خون و مهمتر از آن بقای جمعیت‌های انسانی وابسته به زمین و اعتماد درون گروهی خویشاوندی، برخی از کارکرد‌های ضرورت وجودی ازدواج فامیلی در تاریخ اجتماعی انسان هستند.

ارتباط ازدواج‌های فامیلی و قتل‌های ناموسی

عربی ادامه داد: این پدیده همچنان در ایران به ویژه در منطقه جنوب که خوزستان در آن قرار دارد حضور قدرتمندی دارد تا آنجایی که در برخی از جمعیت‌های قومی متاثر از فرهنگ پدرسالاری، همچنان زنان و حتی مردان جوان حق انتخاب همسر را مبتنی بر خواست فردی خویش ندارند.

وی افزود: با نگاه آسیب‌شناختی نیز می‌توان اهمیت این نوع از ازدواج را به شکلی ملموس مورد نظر قرار داد و آن توجه به احتمال وقوع قتل‌های ناموسی پیرامون خواست ازدواج افراد به ویژه دختران خارج از دایره خویشاوندی یا فامیل‌های نزدیک است.

عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: امروزه به وضوح مشخص است که بسیاری از جوانان، خواستار ازدواج فامیلی نیستند. از لحاظ جامعه‌شناختی، این امر حاصل دگرگون شدن انسجام جوامع معاصر از مکانیکی مبتنی بر شباهت حداکثری به جمع، به ارگانیکی یعنی تلاش حداکثری برای احیای فردیت است.

وی عنوان کرد: در چنین دیدگاهی، حتی عشق را به ویژه در غرب می‌توان یک پدیده مدرن تلقی کرد؛ هرچند در ایران و ادبیات آن، پدیده عشق را به علت تمدن غنی ایرانی در بیش از یک هزاره قبل نیز تجربه کرده‌ایم و این واقعیت، حاکی از عمق توسعه انسانی در تمدن ایران باستان می‌تواند لحاظ شود؛ در حالی که در غرب همچنان که گیدنز یکی از جامعه‌شناسان معاصر نیز به آن اذعان کرده است، عشق رومانتیک در ازدواج را باید محصول دو قرن اخیر دانست، زیرا پیش‌تر، ازدواج‌ها به شکلی کاملا تنظیم شده انجام می‌شد.

ویژگی‌های خانواده هسته‌ای

عربی گفت: در ایران معاصر نیز هویت جوانان، متاثر از فردگرایی ساخته شده است و این مهم در واکنش آن‌ها به تصمیمات مداخله جویانه در زیست‌شان به ویژه در ارتباط با ازدواج به وضوح قابل مشاهده است. این واقعیت حاصل تغییرات ایجاد شده در شکل خانواده نیز هست؛ خانواده معاصر در ادبیات جامعه‌شناختی تحت عنوان خانواده هسته‌ای نام‌گذاری می‌شود که از مهمترین ویژگی‌های آن، نومکان بودن و اتکا بر هویت شغلی زوجین هویت‌یابی شده است که به معنای انفصال از تعاملات به شدت متاثر از خانواده‌های والدینی است.

وی بیان کرد: تشکیل خانواده هسته‌ای و توانمندی آن برای عبور پایدار از کوران زندگی نیازمند پیوندی متفاوت از انتخاب سنتی یا همان ازدواج فامیلی است و نیازمند انتخابی با چاشنی عشق رمانتیک است. عشق متاثر از فردگرایی فرهنگی و اعلام استقلال جوانان می‌تواند سبب استحکام کانون خانواده نیز شود. البته این به معنای فقدان عشق در کلیت ازدواج‌های فامیلی نیست بلکه ضرورت جامعه‌شناختی برای تشکیل خانواده هسته‌ای است. خانواده‌ای که در آن عواطف و احساسات پیرامون اعضای اصلی آن یعنی زن، شوهر و کودکان رسمیت می‌یابد.

انتخاب "طبیعی" زوج، از دورترین فاصله خویشاوندی

وی گفت: حالا این سوال پیش می‌آید که آیا ضرورت زیست‌شناختی برای انتخاب همسر، خارج یا داخل محدوده‌های خویشاوندی وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال می‌توان به نتایج تحقیقات جرج ویلیامز تحت عنوان نظریه لاتاری اشاره کرد؛ این نظریه عنوان می‌کند که زندگی موجودات، یک مسابقه تسلیحاتی در سطح ژن‌ها است و گوناگونی ژنتیکی را برگ برنده موجودات در این نبرد دائمی قلمداد می‌کند که در انسان با ازدواج‌های غیر خویشاوندی قابل دسترسی است.

این جامعه‌شناس افزود: این واقعیت توسط تحقیقاتی که مبتنی بر کمپلکس سازگاری بافتی ماژور‌ها (MHC)) که نقش بسیار مهمی در سیستم ایمنی انسان دارند و توسط وِدِکیند در سوئیس انجام شده است، نیز اثبات شده‌اند. در این تحقیقات مردان و زنان در مراوده‌های اجتماعی به شکلی طبیعی، افرادی که به لحاظ تفاوت در این کمپلکس در دورترین فاصله خویشاوندی از هم قرار می‌گرفتند را به عنوان زوج انتخاب کردند. نکته قابل تامل در این آزمایش استفاده از دارو‌های ضد باروری بود که سبب شد تا نتایج معکوس شوند. به عبارت دیگر در صورت وجود خواست زیستی فرزندآوری، انتخاب افراد با تکیه بر توانمندی‌های تشخیصی زیستی، انتخابی در دورترین فاصله خویشاوندی است.

وی عنوان کرد: بنابراین مشخص است که به لحاظ زیستی، ازدواج فامیلی به علت کاهش گستره تنوع MHC که سبب ناتوانی در مواجهه با تنوع انگلی و میکروبی می‌شود، در دایره انتخابات ازدواجی انسان قرار نمی‌گیرد.

ازدواج فامیلی و افزایش تراکم ژن‌های کشنده و بیماری‌زا

عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: از سوی دیگر، ازدواج فامیلی با افزایش تراکم ژن‌های کشنده و بیماری‌زا در جمعیت‌های انسانی، سبب تحمیل هزینه‌های بالای عاطفی و مالی به جوامع می‌شود. متاسفانه ایران در این زمینه جزو بالاترین آمار‌های بیماری‌های ژنتیکی حاصل از تراکم آلل‌های معیوب بیماری‌زا در جمعیت خود، را دارد که البته در دهه اخیر به لطف غربالگری‌های ژنتیکی تا اندازه زیادی مدیریت شده‌اند.

وی بیان کرد: در جمعیت‌های انسانی، این ویژگی‌های زیستی نیست که تعیین‌کننده خواست ازدواج غیر خویشاوندی است. طبق اثر وسترمارک که به نام یک انسان‌شناس فنلاندی نام‌گذاری شده است، انسان‌ها با یک قانون ساده و مبتنی بر مجاورت با افراد در زندگی و رشد خود محدوده خویشاوندی را مشخص می‌کنند. از این رو در جوامع معاصر که فردگرایی جزوی از ارزش‌های اجتماعی قلمداد می‌شود در امتداد ویژگی‌های زیستی، افراد برای ازدواج به شکلی نسبتا معمول به سراغ افرادی خارج از حلقه خویشاوندان مجاور خویش خواهند رفت.

عربی افزود: بنابراین باید با توجه به تمامی موارد مطرح شده، بر این واقعیت تاکید داشته باشیم که در جهان معاصر ازدواج فامیلی نه تنها فاقد کارکرد‌های پیشینی خود شده است بلکه از لحاظ زیستی و اجتماعی با کژکارکرد‌هایی نیز برای جامعه همراه است از این رو اصرار بیش از اندازه بر این نوع از ازدواج‌ها می‌تواند تبعات آسیب‌شناختی بسیاری را برای جوامع به همراه داشته باشد.

منبع: ایسنا

منبع: پول نیوز

کلیدواژه: ازدواج ازدواج کودکان ازدواج مجدد ازدواج دانشجویی ازدواج موقت ازدواج جوانان ازدواج های فامیلی خانواده هسته ای ازدواج فامیلی ازدواج ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۷۶۹۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چیزی کم ندارم فقط به دنبال همدم بودم ! | انگار جای زن و مرد در زندگی ما عوض شده است

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، یک زن متقاضی طلاق در شورای حل اختلاف گفت: من در زندگی چیزی کم نداشتم فقط به دنبال همدم بودم ولی بعدها فهمیدم که همسرم به خاطر پول با من ازدواج کرده است.

در روزهای گذشته به شورای حل اختلاف در میدان ونک سر زدیم. جایی که پیش‌تر مجتمع قضایی خانواده شماره ۲ تهران بود و حالا با عنوان مجتمع قضایی شهید باکری با ۸ شعبه شورای حل اختلاف ویژه دعاوی خانواده فعالیت می‌کند.

مجتمع قضایی خانواده شماره ۲ تهران نیز در حال حاضر در محله ولنجک، بلوار دانشجو، میدان یاسمن، خیابان عدالت واقع شده است.

شوراهای حل اختلاف به‌ منظور حل‌ اختلاف و صلح و سازش بین اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی، زیر نظر قوه ‌قضائیه تشکیل شده و برخی دعاوی خانواده در صلاحیت این مرجع است.

طبق قانون حمایت خانواده مصوب ۹۲، رسیدگی به امور و دعاوی مانند نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن، نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح، شروط ضمن عقد نکاح، ازدواج مجدد، جهیزیه، مهریه، نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت، تمکین و نشوز، طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن، حضانت و ملاقات طفل، نسب،رشد، حجر و رفع آن، ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان، نفقه اقارب، امور راجع به غایب مفقود الاثر، سرپرستی کودکان بی سرپرست،اهدای جنین، تغییر جنسیت و ...در صلاحیت دادگاه خانواده است. همچنین مطابق قانون حمایت خانواده مصوب ۹۲، ثبت طلاق و سایر موارد انحلال نکاح و نیز اعلام بطلان نکاح یا طلاق در دفاتر رسمی ازدواج و طلاق حسب مورد پس از صدور گواهی عدم امکان سازش یا حکم مربوط از سوی دادگاه مجاز است.

ادعای عاشقی و خیانت مرد؛ عامل درخواست طلاق

به طبقه دوم از ۴ طبقه مجتمع باکری رفتم و در راهرو مقابل یکی از شعب نشستم و کنارم خانمی بود که با چند برگه در دست مدام به در شعبه نگاه می کرد و منتظر بود تا صدایش کنند. می دانستم که انتظار بدترین زمانی است که انسان سپری می کند. ناخودآگاه از او پرسیدم البته دروغ چرا کنجکاو هم بودم بدانم حضورش در مجتمع برای چیست؟

اسمش مریم بود و در پاسخ به سوالم گفت که با همسرش در خیابان آشنا شده و سه سال است که ازدواج کرده است. از همان روز اول دعوا داشته‌اند. مشکلاتشان بی شمار بود، از خیانت گرفته تا فحاشی و ضرب و شتم از سوی شوهرش.

این زن جوان گفت: مدتی است همسرم منزل را ترک کرده و انگار جای زن و مرد در زندگی ما عوض شده است. وضع مالی بسیار خوبی دارم، تک دخترم، دو برادر و خانواده با اصالتی دارم و در زندگی چیزی کم نداشتم، فقط به دنبال همدم بودم. تقاضای طلاق کردم و اینجا هم آمدم تقاضای مهریه کنم و می خواهم او را اذیت کنم؛ همانطور که در این سه سال مرا اذیت کرد وگرنه نیازی به یک سکه او هم ندارم. ما فقط اختلافمان عدم تفاهم نبود بلکه ادعای عاشقی هم داشت؛ بعدها فهمیدم فقط به خاطر پول با من ازدواج کرده است.

پس از آنکه دفتر شعبه اسمش را خواندند، با عذرخواهی سریع رفت.

ادعای عدم استطاعت مالی زوج؛ راهی برای فرار از پرداخت نفقه

بانوی دیگری را دیدم، کنارش نشستم و به چهره او نگاه کردم. چین و چروک های صورتش نشان می داد که رنج های زیادی را در زندگی کشیده و دلی پر داشت و مدام می گفت خدایا با همه این مشکلات شکرت.

سارا گفت که از سال ۹۸ از همسرش جدا شده و یک پسر ۱۵ ساله دارد.

او گفت که در سال ۹۸ شوهرش به اتهام حمل مواد مخدر به حبس محکوم شده بود و در همان سالی که او زندان افتاده بود، با بخشیدن مهریه و در نظر گرفتن اندکی نفقه برای فرزندش طلاقش را می گیرد. حالا آمده بود که مبلغ نفقه فرزندش زیاد شود زیرا نفقه ای که برایش در نظر گرفته بودند بسیار ناچیز بود. حالا همسرش از زندان آزاد شده و وضع مالیش هم خوب شده بود ولی به او نگفته بود.

پشیمان بود که مهریه اش را بخشیده است. می گفت همسرش گولش زده و همان زمان هم وضع مالی‌اش خوب بوده است.

هر طبقه از مجتمع که می رفتم مراجعه کننده زیاد بود، مملو از انسان هایی خسته و با انبوهی از مشکلات.

از ناراحتی و گفتار انسان هایی که کنارم دردل می کردند ناراحت می شدم و می دانستم که کاری از دستم بر نمی آید ولی نوشتن کمترین کاری است که می توانم برای بیان شاید یک هزارم از مشکلاتی که در این مجتمع های قضایی وجود دارد، انجام دهم.

اعتیاد؛ یکی از عوامل طلاق

در پرونده دیگر با بانویی هم‌کلام شدم که در ۱۷ سالگی ازدواج کرده بود و حالا ۲۰ سال از آن زمان می گذشت، یک پسر ۱۸ ساله داشت، مربی بدنسازی بود و منبع درآمدی برای خودش دست و پا کرده بود.

او گفت ازدواجش سنتی بوده و همسرش پسرخاله اش است. از همان ابتدا همسرش اعتیاد داشت ولی به دلیل اینکه زود بچه دار شده بود، به خاطر فرزندش صبوری کرده است. حالا اما همسرش با یک کارتن خواب هیچ فرقی ندارد.

نرگس گفت: ۸ ماه است که به دنبال کارهای طلاقم هستم. اکنون برای صدور حکم جلب همسرم آمدم و امیدوارم که پرونده طلاقم به زودی بسته شود.

بر اساس این گزارش، دختری که می‌خواهد ازدواج کند، مبنایش زندگی کردن است نه طلاق گرفتن. اگر از همان ابتدا و قبل از ازدواج، زوجین راهنمایی شوند، در کلاس های مشاوره شرکت کنند، خانواده‌ها از همدیگر شناخت کافی داشته باشند و ملاک ازدواج فقط پول نباشد و مسایل دیگری همچون شرایط خانواده ها، شغل زوج، اخلاق طرفین و... هم در نظر گرفته شود، شاید بتواند اندکی از حجم انبوه دعاوی مربوط به دادگاه‌های خانواده را بکاهد.

کد خبر 844834 منبع: ایسنا برچسب‌ها خبر مهم ازدواج - طلاق آسیب اجتماعی شورای حل اختلاف